'Tuna', eeuwenoude studentenfolklore

De 'Tuna' is een folklore, die stamt uit het Spanje van de vroege middeleeuwen. In die periode trokken studenten in groepen van de ene leermeester naar de andere. Onderweg zochten zij bij gebrek aan financiele middelen onderdak en voedsel bij kloosters en herbergen. Meestal kregen ze dan (wat gewoonlijk was voor de armen) een soep, getrokken van de resten van de maaltijden van de vorige dag, 'sopa boba (dome soep) genaamd. Daarvandaan komt hun oorspronkelijke naam 'sopistas'. Als vorm van betaling werden dan liedjes gezongen, meestal begeleid door gitaren en 'bandurrias' en waarbij liefde en jonkvrouwen bezongen werden.

De eerste universiteiten
Zo rond 1200 werden  in heel Europa, en ook in Spanje, de eerste universiteiten opgericht en verdween de noodzaak om rond te trekken. Maar zingende studenten bleven aan de orde van de dag, zelfs zodanig dat de inwoners van de universiteitssteden er hinder van hadden. Het kwam dan ook regelmatig voor dat ergens een nachterlijke serenade aan een huwbaar meisje werd gebracht, praktijken die in sommige gevallen zouden leiden tot officiëel verbod van zang na een bepaald uur. Pas in de zestiende eeuw ontstond de naam 'Tuno' voor zo'n muziekmakende student -van het woord 'tunante' (deugniet). Een 'Tuna' is een groepje muzikanten.

Symboliek van de kleding en instumentatie van een 'Tuno'
Tot op de dag van vandaag zijn bepaalde symbolen uit die begintijd gebleven, zoals de houten soepnap, de gekruiste lepel en vork en kleurrijke linten aan de 'capa' (mantel), die de beloningen waren voor de serenades. De rest van de kleding bestaat uit een zwart jasje -'chaqueta'- met daaronder een witte blouse -'camisa'  een zwarte pofbroek -'bombachas'  en zwarte kousen -'calzas'. Daarnaast draagt men om de hals een sjerp -'beca'- waarvan de kleur de studierichting van de 'Tuno' aangeeft.

De instrumentale bezetting bestaat oorspronkelijk uit gitaren, luiten, 'bandurrias' (een kleine soort luit) en 'panderetas' (kleine tamboerijn). Later zijn daar nog allerlei andere instrumenten bijgekomen, zoals de accordeon, de dwarsfluit en de viool. Het meest kenmerkende van een 'Tuna' is de vrolijkheid en de sfeer tijdens de opvoering, waarbij ook gedanst wordt. Een 'Tuna'is  dan ook geen romantische achtergrondmuziek, want men wil dat er tijdens het optreden een wisselwerking ontstaat met het publiek. Daarom is het fenomeen moeilijk op een steriele geluidsband vast te leggen.

'Tunas' op de universiteiten
In Spanje heeft elke universiteit wel één of meerdere 'Tunas', sommige met een lange traditie zoals 0.a. die van Salamanca of Linares. Ook komen ze tegenwoordig voor in Portugal, Mexico, Peru, en zelfs in België en Nederland. Zo hebben de universiteiten van Maastricht, Nijmegen, Leiden en Tilburg een 'Tuna'. In Eindhoven bestaat de oudste van Nederland, Tuna 'Ciudad deLuz' (Lichtstad), opgericht in 1964. Daar is ook sinds 1982 de allereerste vrouwelijke Tuna-groep: La Tuniña.

Zie op YouTube de >>'tuna' van de universiteit van Alcalá de Henares